هنگامی که رودها از رشته کوههای بلند جاری می شوند ، آبرفت هایی را با خود همراه  می آورند که از آبرفت آنها با گذشت زمان جلگه ها پدید می آیند .

جُلگه به زمین مسطح و نسبتاً همواری می‌گویند که معمولاً بلندای کمی داشته 

باشد. اینگونه زمین‌ها به روش‌های گوناگون پدید می‌آیند که هر کدام بر حسب مورد نام‌گذاری می‌شوند، مانند مانند جلگه آبرفتی و جلگه ساحلی و همچنین مسئله.

گیاه طبیعی بیشتر جلگه‌های معتدله علف است که به آن علفزار می‌گویند. معمولاً به جلگه‌های خشک و کم‌گیاه‌تر دشت هم می‌گویند.

از جلگه‌های اصلی ایران می‌توان از جلگه خوزستان، جلگه مازندران، جلگه کرمانشاه، جلگه اصفهان، جلگه شیراز، جلگه گرگان ، جلگه پاسارگاد (شهرستان پاسارگاد به مرکزیت سعادت شهر) و جلگه هلیل آباد نام برد.

خوزستان یکی از پرآب‌ترین استان‌های ایران است  پنج رود بزرگ که از زاگرسسرچشمه می‌گیرند زمین‌های جلگه خوزستان را مشروب کرده و به طور مستقیم یا غیر مستقیم به خلیج فارس می‌ریزند. کارون بزرگترین این رودها، بزرگترین و تنها رود قابل کشتیرانی در ایران است، این رود که از کوه‌های زاگرس مرکزی سرچشمه می‌گیرد در نزدیکی شوشتر به آب دز می‌پیوندد و در نزدیکی ورودی اروند رود به خلیج فارس به این رود می‌ریزد  رود کرخه سومین رود بلند ایران پس از کارون و سفید رود است. این رود که از کوه‌های زاگرس سرچشمه می‌گیرد پس از طی مسیری نزدیک به ۷۵۵ کیلومتر در جهت جنوب غربی به تالاب هور العظیم در مرز ایران و عراق می‌ریزد. نام کرخه از شهری در کوره شوش خوزستان به نام کرخا یا کرخه برگرفته‌شده‌است  آب دز از زاگرس مرکزی در ۲۰ کیلومتری شمال شرقی بروجرد نزدیکی چهار بره جریان می‌یابد از میان شهر دزفول  می‌گذرد و در ۱۰۰ کیلومتری جنوب این شهر در بند قبر به کارون می‌ریزد. این رود با حجم بالای آب در طول تاریخ شریان حیاتی کشاورزی متمرکز در منظقه بوده‌است  رود مارون از کوه‌های راه باریک سفید و گل گلیک در ۵۳ کیلومتری شمال غرب یا سوج سرچشمه می‌گیرد پس از تلاقی با رود اعلا در جم هاشم با نام جراحی  به راه خود ادامه می‌دهد و پس از مشروب کردن دشت رامهرمز و رامشیر  و در کل پس از پیمودن مسافتی نزدیک به ۴۳۸ کیلومتر به خور موسی و خلیج فارس می‌ریزد  رود هندیجان یا زهره از کهگیلویه سرچشمه می‌گیرد و دو سرشاخه اصلی آن دو رود آب شیرین یا خیرآباد و آب شور یا شولستان است، این رود پس از گذر از هندیجان به خلیج فارس می‌ریزد.

چهت مطالعه بیشتر به سایت ویکی زندگی مراجعه کنید.